منبع : وبگاه شیعه ها
شرح کتاب مصباح الشریعة ومفتاح الحقیقة (نوشته حسین انصاریان)
[ وَأَعْرِضْ أَسْرارَکَ عَلَیْهِ وَلْیُعْلَمْ أَنَّهُ لا یَخْفى عَلَیْهِ أَسْرارَ الْخَلائِقِ أَجْمَعینَ وَعَلانِیَتِهِمْ ]
عرضه اسرار به محضر حضرت حق
در کمال شکستگى و انکسار و رقت قلب و اشک چشم ، اسرار خود را بر حضرت او عرضه بدار و به تحقیق بدان که نهان و آشکار تمام خلایق به هیچوجه از جناب او مخفى نیست و ظاهر و باطن تمام عالم و کلیه موجودات و همه هستى و آفرینش در پیشگاه علم آن حضرت حاضر است .
این معنى را قرآن و روایات با صراحت کامل بیان کرده و تمام جوانب این مسأله را روشن کردهاند :
إِنَّ اللّهَ لاَ یَخْفَى عَلَیْهِ شَیْءٌ فِی الأَرْضِ وَلاَ فِی السَّماءِ [۳۸۳] .
یقیناً چیزى در زمین و در آسمان بر خدا پوشیده نیست .
رَبَّنَا إِنَّکَ تَعْلَمُ مَا نُخْفِی وَمَا نُعْلِنُ وَمَا یَخْفَى عَلَى اللَّهِ مِن شَیْءٍ فِی الأَرْضِ وَلاَ فِی السَّماءِ [۳۸۴] .
پروردگارا ! یقیناً تو آنچه را ما پنهان مىداریم و آنچه را آشکار مىکنیم ، مىدانى و هیچ چیز در زمین و آسمان بر خدا پنهان نیست .
یَوْمَ هُم بَارِزُونَ لاَ یَخْفَى عَلَى اللَّهِ مِنْهُمْ شَیْءٌ لِمَنِ الْمُلْکُ الْیَوْمَ لِلَّهِ الْوَاحِدِ الْقَهَّارِ [۳۸۵] .
روزى که همه آنان آشکار مىشوند ، [ و ] چیزى از آنان بر خدا پوشیده نمىماند . [ و ندا آید : ] امروز فرمانروایى ویژه کیست ؟ ویژه خداى یکتاى قهّار است .
إِنَّهُ یَعْلَمُ الْجَهْرَ وَمَا یَخْفَى [۳۸۶] .
او آشکار و آنچه را پنهان است مىداند .
إِنَّ الَّذِینَ یُلْحِدُونَ فِی آیَاتِنَا لاَ یَخْفَوْنَ عَلَیْنَا أَفَمَن یُلْقَى فِی النَّارِ خَیْرٌ أَم مَن یَأْتِی آمِناً یَوْمَ الْقِیَامَةِ اعْمَلُوا مَا شِئْتُمْ إِنَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِیرٌ [۳۸۷] .
مسلماً کسانى که معانى و مفاهیم آیات ما را از جایگاه واقعىاش تغییر مىدهند [ و به تفسیر و تأویلى نادرست متوسل مىشوند ] بر ما پوشیده نیستند . آیا کسى را که در آتش مىافکنند ، بهتر است یا کسى که روز قیامت در حال ایمنى مىآید ؟ هر چه مىخواهید انجام دهید ، بىتردید او به آنچه انجام مىدهید ، بیناست .
وَأَنَا أَعْلَمُ بِمَا أَخْفَیْتُمْ وَمَا أَعْلَنتُمْ وَمَن یَفْعَلْهُ مِنکُمْ فَقَدْ ضَلَّ سَوَاءَ السَّبِیلِ [۳۸۸] .
من به آنچه پنهان مىداشتید و آنچه آشکار کردید داناترم ، و هر کس از شما با دشمنان من رابطه دوستى برقرار کند ، مسلماً از راه راست منحرف شده است .
قُلْ إِن تُخْفُوا مَا فِی صُدُورِکُمْ أَوْ تُبْدُوهُ یَعْلَمهُ اللّهُ وَیَعْلَمُ مَا فِی السَّماواتِ وَمَا فِی الأَرْضِ وَاللّهُ عَلَى کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ [۳۸۹] .
بگو : اگر آنچه [ از نیّتهاى فاسد و افکار باطل ] در سینههاى شماست ، پنهان دارید یا آشکار کنید ، خدا آن را مىداند . و نیز آنچه را در آسمانها و آنچه را در زمین است ، مىداند و خدا بر هر چیز تواناست .
لِلّهِ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَمَا فِی الأَرْضِ وَإِن تُبْدُوا مَا فِی أَنْفُسِکُمْ أَوْ تُخْفُوهُ یُحَاسِبْکُم بِهِ اللّهُ [۳۹۰] .
آنچه در آسمانها و آنچه در زمین است ، فقط در سیطره مالکیّت و فرمانروایى خداست ، و اگر آنچه [ از نیّتهاى فاسد و افکار باطل ]در دل دارید آشکار کنید یا پنهان سازید ، خدا شما را به آن محاسبه مىکند .
علم حضرت حق
در این مسأله که از دیرزمان میدان بحث فلاسفه بزرگ و عارفان عالم و اندیشمندان چیرهدست بوده و هریک به فراخور دانش محدود خود و عقل مدار بسته خویش مطالبى گفتهاند ، لازم بلکه واجب و فریضه است که به کتاب حضرت حق یعنى قرآن مجید و روایات اصیل باب با عظمت توحید مراجعه شود که مراجعه کننده ، در این مسأله از سردرگمى و دچار شدن به تناقض و تفصیل در علم به کلیات و جزئیات ، مصون و محفوظ خواهد ماند .
آنان که معارف را از قرآن و روایات چشیدهاند و با ریاضتهاى شرعى راه را پیمودهاند درباره علم حق تعالى به موجودات و باطن و ظاهر آنان مىگویند :
ذات حضرت احدیت آگاه و عالم به تمام موجودات کلیه و جزئیه و بسیط و مرکب و فلکى و عنصرى و زمانى و دهرى و سرمدى و مجرد و مادى و برزخى است و از احاطه علم او ذرهاى از ذرات «غیب و شهود» و آفرینش خارج نیست .
وَمَا یَعْزُبُ عَن رَبِّکَ مِن مِثْقَالِ ذَرَّةٍ فِی الأَرْضِ وَلاَ فِی السَّماءِ وَلاَ أَصْغَرَ مِن ذلِکَ وَلاَ أَکْبَرَ إِلاَّ فِی کِتَابٍ مُبِینٍ [۳۹۱] .
و به اندازه وزن ذرهاى در زمین و آسمان از پروردگارت پوشیده نیست و نه کوچکتر از آن ذره و نه بزرگتر از آن نیست ، مگر آنکه در کتابى روشن ثبت است .
یَعْلَمُ مَا یَلِجُ فِی الأَرْضِ وَمَا یَخْرُجُ مِنْهَا وَمَا یَنزِلُ مِنَ السَّماءِ وَمَا یَعْرُجُ فِیهَا وَهُوَ مَعَکُمْ أَیْنَ مَا کُنتُمْ [۳۹۲] .
آنچه در زمین فرو مىرود و آنچه از آن بیرون مىآید و آنچه از آسمان نازل مىشود ، و آنچه را در آن بالا مىرود مىداند . و او با شماست هرجا که باشید .
« تفسیر تبیان » ذیل این آیه چنین توضیح داده است :
تمام چیزهایى که در زمین داخل مىشود و در آن پنهان مىگردد مانند حبه و هسته و آنچه که از زمین خارج مىشود از نباتات و حیوانات و جمادات بر ذات اقدس الهى پوشیده نیست و خداوند به همه آنها دانا و خبیر است .
همچنین آنچه که از آسمان فرود مىآید از باران و غیر باران و آنچه که به آسمان بالا مىرود از فرشتگان و اعمال مردم ، خداوند به همه آنها عالم و آگاه است[۳۹۳] .
دستیابى بشر به حقایق علمى
از حضرت سجاد علیهالسلام درباره توحید سؤال شد . در جواب فرمود :
خدا مىدانست که در آخر زمان افراد عالم و مردان دقیق و کنجکاو خواهند آمد ، خداوند قل هو اللّه احد و چند آیه از سوره حدید را تا وَهُوَ عَلِیمٌ بِذَاتِ الصُّدُورِ [۳۹۴] نازل فرمود[۳۹۵] .
جمله وَمَا یَنزِلُ مِنَ السَّماءِ وَمَا یَعْرُجُ فِیهَا [۳۹۶] از سوره حدید ، جزء آیات پیش از عَلِیمٌ بِذَاتِ الصُّدُورِ است که در حدیث حضرت على بن الحسین علیهالسلام آمده است .
اینکه امام سجاد علیهالسلام در فهم این آیه به عمق دانش مردمى در آخر زمان اشاره مىکند شاید ناظر به مطلبى باشد که دنیاى امروز بدان متوجه شده است .
در فیزیک زیستى مىگویند :
هوایى که کره زمین را در بر گرفته و قطر آن در حدود ۸۰۰ کیلومتر است و با سرعت صدهزار کیلومتر در ساعت ، با حرکت زمین حرکت مىکند ، یکى از بزرگ ترین عواملى است که از جهات متعدد حافظ حیات موجودات کره زمین است و یکى از آن جهات سوزاندن و متلاشى کردن سنگهایى است که على الدوام از نقاط دور دست وارد اتمسفر زمین مىشوند .
فرانک آلن استاد فیزیک زیستى مىگوید :
جوى که از گازهاى نگاهبان زندگى بر سطح کره زمین تشکیل شده ، آن اندازه ضخامت و غلظت دارد که بتواند همچون زرهى زمین را از شر مجموعه مرگبار بیست میلیون سنگهاى آسمانى در روز که با سرعتى در حدود پنجاه کیلومتر در ثانیه به آن برخورد مىکنند در امان نگاه دارد .
در اطراف خورشید و زمین ، میلیونها و هزارها میلیون سنگهاى شهابى وجود دارد که به دور خورشید مانند زمین مىگردند و چون سرد و منجمد هستند ، فقط در نور خورشید مىدرخشند ، ولى چون کوچک هستند مقدار نور منعکس آفتاب کافى نیست که ما آنها را ببینیم .
زمین به علت قوه جاذبهاى که دارد هر روز میلیون ها از این سنگهاى سماوى را که به دور خورشید مىگردند ، جذب مىکند ، بدین ترتیب که آنها را به طرفى کشیده و مجذوب خود مىسازد .
سرعت این سنگها به قدرى زیاد است که گاهى تا هفتاد کیلومتر در ثانیه مىرسد و به علت همین سرعت پس از برخورد با هوا ، نه تنها داغ بلکه از حرارت سفید مىشوند ، به این جهت است که ما آنها را گلولههاى آتشین مىبینیم .
امام سجاد علیهالسلام در زمینه سؤال توحید ، به آیات اوّل سوره حدید اشاره کرده و از مردم نکته سنج و عمیق دوره آخر زمان نام برده است .
این آیات ، حاوى نکات بزرگ کتاب آفرینش است ، در این آیات از خلقت کیهان ، از موجودات ارضى و سماوى ، از زندگى و مرگ از آغاز و انجام ، از ظاهر و باطن ، از واردات و صادرات زمین و خلاصه از مطالبى سخن گفته که هریک از آنها ، در دنیاى کنونى به عناوین :
کیهانشناسى ، زمینشناسى ، گیاهشناسى ، حیوانشناسى ، بیوشیمى و بیوفیزیک ، یک موضوع اساسى علمى دانشگاهى است ؛ بسیارى از دانشمندان الهى امروزه با مطالعه و تحقیق در یکى از این مسائل به وجود آفریدگار جهان ایمان آوردهاند .
در این آیات خداوند بزرگ به صفات : حکیم ، حیاتبخش ، مرگآفرین ، توانا ، بینا و دانا یاد شده است ، درباره علم بارى تعالى مىگوید :
یَعْلَمُ مَا یَلِجُ فِی الأَرْضِ وَمَا یَخْرُجُ مِنْهَا وَمَا یَنزِلُ مِنَ السَّماءِ وَمَا یَعْرُجُ فِیهَا [۳۹۷] .
آنچه در زمین فرو مىرود و آنچه از آن بیرون مىآید و آنچه از آسمان نازل مىشود ، و آنچه را در آن بالا مىرود مىداند .
دیروز براى آنچه از آسمان بر زمین نازل مىشود ، به باران و ابرها مثل مىزدند و همان طور که در ادعیه و اخبار آمده است ، خداوند ، به عدد قطرات باران آگاه و عالم است ، ولى امروز با توجه به روایت امام سجاد علیهالسلام و با توضیحى که درباره سنگهاى سماوى و سوختن آنها در جو زمین داده شد ، مىتوان باریدن سنگهاى کیهانى را نیز به عنوان مثال دیگرى براى علم الهى ذکر کرد .
دانشمندان مىگویند :
هر روز در حدود بیست میلیون سنگهاى کوچک و بزرگ از آسمان به زمین نازل مىشود ، بیست میلیون یک عدد تقریبى است ولى خداوند به عدد واقعى آنها عالم و آگاه است .
دانش امروز مىگوید : گاهى سنگهاى بزرگى وارد جو زمین مىشوند که قسمتى از آنها بر اثر برخورد با جو مىسوزد و باقى ماندهاش در خشکى یا دریا فرود مىآید و کسى از عدد آنها و محل فرود آمدن آنها آگاهى ندارد ، ولى خداوند از عدد واقعى و نقطه فرودشان آگاه است . جالب آنکه سنگهاى سوخته به صورت ذرات کوچک خاکستر در جو زمین پراکنده مىشوند ، بعضى از آن ذرات به زمین مىرسند و بعضى هم چنان در جو زمین سرگردان مىمانند ، عدد سرسامآور آن ذرات بر احدى آشکار نیست ، ولى خداوند از عدد آنها نیز آگاه است .
دانش امروز مىگوید :
کره زمین با نیروى جاذبه خود تمام اجسام کوچک و بزرگ را به طرف خود جذب مىکند و با نیروى جاذبه تمام اشیا و ذرات در سطح کره زمین یا در جو آن که میدان جاذبه زمین است نگاهدارى مىشوند ، ولى گاهى اتفاق مىافتد که بر اثر شرایط ناشناخته و وضع و محاذات مخصوصى پارهاى از ذرات از محیط جاذبه زمین فرار مىکنند و راه فضاى بىکران کیهان را در پیش مىگیرند .
با نویدى که حضرت سجاد علیهالسلام داده است امید مىرود در آینده با پیشرفتهاى سریع علمى ، بشر به واقعیتهاى دیگرى پى ببرد و بسیارى از مسائل مجهول و ناشناخته امروز براى مردم فردا معلوم گردد ، در آن موقع دانشمندان الهى جمله :
وَمَا یَنزِلُ مِنَ السَّماءِ وَمَا یَعْرُجُ فِیهَا [۳۹۸] .
آنچه در زمین فرو مىرود و آنچه از آن بیرون مىآید .
را از دیده وسیع ترى خواهند دید و در پیشگاه ذات اقدس الهى با خضوع بیشترى مراتب عبودیت و بندگى خود را ابراز خواهند داشت .
علم خداوند به ساختمان طبیعى انسان درباره علم خداوند به ساختمان طبیعى انسانها و تفاوتهاى گوناگونى که از نظر عقل ، هوش ، حافظه ، اندام ، سرشت و منش دارند و در رحم مادر پایهگذارى مىشود قرآن شریف مىفرماید :
اللَّهُ یَعْلَمُ مَا تَحْمِلُ کُلُّ أُنثَى وَمَا تَغِیضُ الأَرْحَامُ وَمَا تَزْدَادُ وَکُلُّ شَىءٍ عِندَهُ بِمِقْدَارٍ [۳۹۹] .
خدا [ حالات ، صفات و زمان ولادت ]جنینهایى را که هر انسان و حیوان مادهاى آبستن است ، و آنچه را رحمها [ از زمان طبیعى حمل ]مىکاهند و آنچه را مىافزایند ، مىداند و هر چیزى نزد او اندازه معینى دارد .
در کتاب « همبستگى امور »[۴۰۰] مىخوانیم :
به طورى که تحقیقات اخیر دانشمندان اثبات کرده است :
هر سلول جنسى مربوط به انسان بیست و سه کروموزوم دارد و هر کروموزوم داراى قریب یک صد هزار ژن و هر ژن داراى یک مولکول درشت است و هر کدام از این مولکول ها ده هزار پله داشته و هر پله مىتواند یک حالت به خود بگیرد .
پس با این حساب مىتوان گفت که حداکثر صفات و مشخصات ارثى نوع انسان ۰۰۰/۰۰۰/۰۰۰/۲۳=۱۰۰۰۰×۰۰۰/۱۰۰×۲۳ خواهد بود .
این عدد فقط مربوط به مسأله کروموزوم است ، تعداد سلولها و کلیه امورى که حیات انسان بر آن استوار است اعم از امور ظاهرى که تشکیلدهنده آنها اتمها است و امور باطنى را در نظر بگیرید ببینید چه عدد مىشود . عددى که هیچ ماشینى و ملتى و جمعیتى و حتى تمام انسان هاى ادوار تاریخ و تمام ملائکه از احصاى آن عاجزند ، ولى براى حضرت حق تمام واقعیتهاى با وزن و جرم و عدد کاملاً روشن است .
مگر دنیاى اتمها کم دنیایى است ، دنیاى اتمها از بهتآورترین دنیاهایى است که بشر در صحنه عناصر و اجزاى ذره بینى عالم دیده است .
در کتاب «از اتم تا ستاره» از قول مؤلف ـ که از دانشمندان به نام این علم است ـ مىخوانیم :
خیال مىکنم درباره بزرگى این اتمها فکر مىکنید ، اگر به شما بگویم که اتم همچون چیزى است که قطر آن نزدیک دو میلیونیم میلىمتر است ، شاید از این بیان زیاد به حقیقت اندازه آن پى نبرید .
به همین جهت به ذکر مثالى مىپردازم ، به سکه یک ریالى توجه کنید و بدانید که در کلفتى آن مىتوان ده میلیون اتم را روى یکدیگر قرار داد ، در یک انگشتانه پر از هوا بیست و پنج میلیارد میلیارد اتم وجود دارد .
من راجع به میلیارد با شما سخن مىگویم و مىترسم که به عظمت این عدد متوجه نباشید .
فرض کنید که در سال اوّل میلاد مسیح نیاکان شما ثروتى قارونى معادل بیست و پنج میلیارد میلیارد فرانک دارا بودهاند و نیز فرض کنید در خرج کردن این دارایى گشادبازى شده و در هر ثانیه چهارصد و هشت میلیون از آن به مصرف رسیده باشد با همه این احوال این ثروت شصت و یکسال دیگر تمام خواهد شد .
اگر بیست و پنج میلیارد میلیارد اتم را پهلوى یکدیگر قرار دهیم ، زنجیرى ساخته مىشود که مىتواند شصت بار دور کره زمین بپیچد !!
حالا خوب درک مىکنید که اشیایى به این اندازه کوچک را هرگز نمىتوان زیر قوىترین ذرهبینها تماشا کرد .
با ریزبینهاى خیلى قوى که اکنون داریم نمىتوانیم چیزهاى دقیقتر از ۲ ده هزارم میلىمتر را ببینیم و این دو ده هزارم میلىمتر نسبت به یک اتم همچون موجود غولآسایى جلوه مىکند !!
شما حساب کنید که تمام عوالم ظاهر از اتم تشکیل شده و عدد آنها چه اندازه است ؟ قرآن مجید مىگوید . به تمام این اعداد و ارقام فقط خداوند عزیز آگاه و بینا و عالم است .
إِنَّهُ بِکُلِّ شَیْءٍ عَلِیمٌ [۴۰۱] .
یقیناً او به همه چیز داناست .
این شیئى که اسمش بسیار عظیم است ، خود بس خرد مىباشد ، در هواى گرم اگر لیوان آبى به دست بگیرید چقدر اتم در این لیوان است ؟
جواب این سؤال تقریبا عددى است مساوى با یک و در برابر او بیست و چهار صفر !!
این عدد براى هیچ کس معناى صحیحى ندارد ، براى روشنتر شدن مسأله اینطور باید گفت : به فرض چند صد میلیون از اتمى که در لیوان است بگیرید و آن را روى مربعى که دو و نیم سانتىمتر مربع مساحت دارد قرار دهید ، این کار را تکرار کنید ، چندین بار صدها میلیون اتم را از لیوان گرفته و روى یک مربع دیگر به همین اندازه قرار دهید تا لیوان خالى شود . به زودى خواهید دانست که به این ترتیب با اتمهاى محتوى یک لیوان کلیه سطح زمین را پوشانیدهاید !!
آن وقت حساب کنید چه اندازه آب در عالم است و چقدر موجود که وجود همه آنها از اتم مرکب است در صفحه هستى است ، عدد این اتمها را خیلى راحت و آسان خداوند بزرگ مىداند آن هم به علم تفصیلى نه اجمالى !
بحث در علم اللّه فقط در اعداد و اوزان نیست ، بلکه پروردگار بزرگ به همه چیز با تمام خصوصیاتش به طور تفصیل آگاه و بینا است .
گوشهاى دیگر از علم حق در آیات و روایات
قرآن درباره علم حق در آیات متعددى مسائل مهمى را طرح مىکند ، از جمله مىفرماید :
إِنَّ اللَّهَ عِندَهُ عِلْمُ السَّاعَةِ وَیُنَزِّلُ الْغَیْثَ وَیَعْلَمُ مَا فِی الأَرْحَامِ [۴۰۲] .
یقیناً خداست که دانش قیامت فقط نزد اوست ، و [ تنها او ] باران را نازل مىکند ، و [ اوضاع و احوال ] آنچه را در رحمهاست مىداند .
درباره علم خداوند به تمام اعمال خوب و بد و کارهاى روا و نارواى مردم قرآن شریف مىگوید :
إِنَّ اللَّهَ عَلِیمٌ بِمَا یَصْنَعُونَ [۴۰۳] .
بىتردید خدا به آنچه انجام مىدهند داناست .
درباره علم پروردگار به سرائر و ضمائر مردم و این که خداوند از نیّات و افکار آنان آگاه است در قرآن مجید آیات متعددى آمده است :
یَعْلَمُ خَائِنَةَ الأَعْیُنِ وَمَا تُخْفِی الصُّدُورُ [۴۰۴] .
[ او ] چشمهایى را که به خیانت [ به نامحرمان ]مىنگرد و آنچه را سینهها پنهان مىدارند ، مىداند .
راوى حدیث از حضرت صادق علیهالسلام معنى « خائنة الاعین » را پرسید . حضرت در پاسخ فرمود :
آیا ندیدهاى که گاهى انسان چیزى را به طورى نگاه مىکند که گویى آن را نمىبیند ، این خائنه اعین است[۴۰۵] .
محمد بن مسلم از امام صادق علیهالسلام معنى آیه یَعْلَمُ السِّرَّ وَأَخْفى [۴۰۶] را پرسید ، حضرت فرمود :
سر آن چیزى است که در ضمیرت وجود دارد و آن را پنهان نگاه مىدارى و اخفى آن چیزى است که زمانى به دلت خطور کرده ، آن گاه آن را فراموش کردهاى[۴۰۷] !
شما اگر بخواهید به علم حضرت او آگاه شوید ، ابتدا باید به قسمتى از هویت و هستى موجودات واقف گردید و دنیاى اعجابانگیز بعضى از مخلوقات را دقت کنید ، سپس آن ها را نمونه کل هستى گرفته و با نظر به هستى و اینکه وسعت آن را تا قیامت و بعد از آن کسى آگاه نمىشود به دورنمایى بسیار دور از علم حق به موجودات آگاه شوید !!
عَنْ سُلَیْمانِ بْنِ سُفْیانِ ، قالَ : حَدَّثَنی أَبُوعَلیِّ الْقَصَّابِ قالَ : کُنْتُ عِنْدَ أَبی عَبْدِاللّهِ علیهالسلام فَقُلْتُ : أَلْحَمْدُ لِلّهِ مُنْتَهى عِلْمِهِ فَقالَ : لا تَقُلْ ذالِکَ فَإِنَّهُ لَیْسَ لِعِلْمِهِ مُنْتَهى[۴۰۸] .
سلیمان بن سفیان مىگوید : ابو على قصاب گفت : در محضر حضرت صادق علیهالسلام بودم ، پس گفتم : حمد خداى را به منتهاى علمش . حضرت فرمود : اینگونه مگو ؛ زیرا براى علم او نقطه منتها نیست .
امام صادق علیهالسلام بنابر نقل صدوق در کتاب «التوحید» مىفرماید :
خداوند به تمام کائنات قبل از آفرینش آسمان ها و زمین آگاه بود[۴۰۹] .
براى درک صفات حق به خصوص علم ، قدرت و اراده ، قبل از رجوع به کتب فلسفى ، ضرورى است به قرآن مجید و روایات اصیل اسلامى مراجعه کرد ، آن گاه براى پى بردن به نقص و عیب کلام بعضى از فلاسفه در صفات حضرت حق به کتب فلسفه مراجعه نمود .
براى درک اینگونه مسائل به نحو تفصیل به حکیمان و فیلسوفانى مراجعه کنید که تشنگى علمى خویش را از چشمه پر برکت علم انبیا و امامان علیهمالسلام سیراب کردهاند .
این بزرگواران آنچه در کتب خود آوردهاند ، نتیجه زحمات و کوشش آنان ، در آیات قرآن و روایات و آیات آفاق و انفس است .
در هر حال به فرموده حضرت صادق علیهالسلام اسرار خود را به جناب او از باب عجز و شکستگى عرضه بدار و به یقین و حقیقت بدان که بر حضرت او چیزى از آشکار و نهان پنهان نیست .
او در عین اینکه واقف به اسرار و تمام اوضاع کیفى و کمى موجودات است ، ولى علاقه دارد ، عبد در پیشگاهش به تضرع و زارى برخیزد و ملتمسانه به دربارش اشک بریزد و با زبان سرّ ، حال دل و روح خویش را به مولایش عرضه بدارد .
چنانچه به مسأله دعا در قرآن اشاره رفته و از بندگانش مىخواهد به درگاهش بنالند و در حال دعا و زارى و توبه و انابه باشند .
پی نوشتها :
[۳۸۳] ـ آل عمران ۳ : ۵ .
[۳۸۴] ـ ابراهیم ۱۴ : ۳۸ .
[۳۸۵] ـ مؤمن ۴۰ : ۱۶ .
[۳۸۶] ـ اعلى ۸۷ : ۷ .
[۳۸۷] ـ فصلت ۴۱ : ۴۰ .
[۳۸۸] ـ ممتحنه ۶۰ : ۱ .
[۳۸۹] ـ آل عمران (۳) : ۲۹ .
[۳۹۰] ـ بقره ۲ : ۲۸۴ .
[۳۹۱] ـ یونس ۱۰ : ۶۱ .
[۳۹۲] ـ حدید ۵۷ : ۴ .
[۳۹۳] ـ التبیان : ۹/۵۱۹ ـ ۵۲۰ ، ذیل آیه ۴ سوره حدید .
[۳۹۴] ـ حدید ۵۷ : ۶ .
[۳۹۵] ـ الکافى : ۱/۹۱ ، باب النسبة ، حدیث ۳ ؛ التوحید ، صدوق : ۲۸۳ ، باب ۴۰ ، حدیث ۲ ؛ بحار الأنوار : ۳/۲۶۳ ، باب ۹ ، حدیث ۲۱ .
[۳۹۶] ـ حدید ۵۷ : ۴ .
[۳۹۷] ـ حدید ۵۷ : ۴ .
[۳۹۸] ـ حدید ۵۷ : ۴ .
[۳۹۹] ـ رعد ۱۳ : ۸ .
[۴۰۰] ـ همبستگى امور : ۱۱۹ .
[۴۰۱] ـ شورى ۴۲ : ۱۲ .
[۴۰۲] ـ لقمان ۳۱ : ۳۴ .
[۴۰۳] ـ فاطر ۳۵ : ۸ .
[۴۰۴] ـ غافر ۴۰ : ۱۹ .
[۴۰۵] ـ معانى الأخبار : ۱۴۷ ، باب معنى خائنة الأعین ، حدیث ۱ ؛ بحار الأنوار : ۴/۸۰ ، باب ۲ ، حدیث ۴ .
[۴۰۶] ـ طه ۲۰ : ۷ .
[۴۰۷] ـ معانى الأخبار : ۱۴۳ ، باب معنى السر وأخفى ، حدیث ۱ ؛ بحار الأنوار : ۴/۷۹ ، باب ۲ ، حدیث ۲ .
[۴۰۸] ـ التوحید ، صدوق : ۱۳۴ ، باب ۱۰ ، حدیث ۱ ؛ وسائل الشیعة : ۷/۱۳۷ ، باب ۵۸ ، حدیث ۸۹۳۸ ؛ بحار الأنوار : ۴/۸۳ ، باب ۲ ، حدیث ۱۱ .
[۴۰۹] ـ التوحید ، صدوق : ۱۳۵ ، باب ۱۰ ، حدیث ۵ ؛ بحار الأنوار : ۴/۸۴ ، باب ۲ ، حدیث ۱۴ .
شرح کتاب مصباح الشریعة ومفتاح الحقیقة (نوشته حسین انصاریان)
[ وَأَعْرِضْ أَسْرارَکَ عَلَیْهِ وَلْیُعْلَمْ أَنَّهُ لا یَخْفى عَلَیْهِ أَسْرارَ الْخَلائِقِ أَجْمَعینَ وَعَلانِیَتِهِمْ ]
عرضه اسرار به محضر حضرت حق
در کمال شکستگى و انکسار و رقت قلب و اشک چشم ، اسرار خود را بر حضرت او عرضه بدار و به تحقیق بدان که نهان و آشکار تمام خلایق به هیچوجه از جناب او مخفى نیست و ظاهر و باطن تمام عالم و کلیه موجودات و همه هستى و آفرینش در پیشگاه علم آن حضرت حاضر است .
این معنى را قرآن و روایات با صراحت کامل بیان کرده و تمام جوانب این مسأله را روشن کردهاند :
إِنَّ اللّهَ لاَ یَخْفَى عَلَیْهِ شَیْءٌ فِی الأَرْضِ وَلاَ فِی السَّماءِ [۳۸۳] .
یقیناً چیزى در زمین و در آسمان بر خدا پوشیده نیست .
رَبَّنَا إِنَّکَ تَعْلَمُ مَا نُخْفِی وَمَا نُعْلِنُ وَمَا یَخْفَى عَلَى اللَّهِ مِن شَیْءٍ فِی الأَرْضِ وَلاَ فِی السَّماءِ [۳۸۴] .
پروردگارا ! یقیناً تو آنچه را ما پنهان مىداریم و آنچه را آشکار مىکنیم ، مىدانى و هیچ چیز در زمین و آسمان بر خدا پنهان نیست .
یَوْمَ هُم بَارِزُونَ لاَ یَخْفَى عَلَى اللَّهِ مِنْهُمْ شَیْءٌ لِمَنِ الْمُلْکُ الْیَوْمَ لِلَّهِ الْوَاحِدِ الْقَهَّارِ [۳۸۵] .
روزى که همه آنان آشکار مىشوند ، [ و ] چیزى از آنان بر خدا پوشیده نمىماند . [ و ندا آید : ] امروز فرمانروایى ویژه کیست ؟ ویژه خداى یکتاى قهّار است .
إِنَّهُ یَعْلَمُ الْجَهْرَ وَمَا یَخْفَى [۳۸۶] .
او آشکار و آنچه را پنهان است مىداند .
إِنَّ الَّذِینَ یُلْحِدُونَ فِی آیَاتِنَا لاَ یَخْفَوْنَ عَلَیْنَا أَفَمَن یُلْقَى فِی النَّارِ خَیْرٌ أَم مَن یَأْتِی آمِناً یَوْمَ الْقِیَامَةِ اعْمَلُوا مَا شِئْتُمْ إِنَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِیرٌ [۳۸۷] .
مسلماً کسانى که معانى و مفاهیم آیات ما را از جایگاه واقعىاش تغییر مىدهند [ و به تفسیر و تأویلى نادرست متوسل مىشوند ] بر ما پوشیده نیستند . آیا کسى را که در آتش مىافکنند ، بهتر است یا کسى که روز قیامت در حال ایمنى مىآید ؟ هر چه مىخواهید انجام دهید ، بىتردید او به آنچه انجام مىدهید ، بیناست .
وَأَنَا أَعْلَمُ بِمَا أَخْفَیْتُمْ وَمَا أَعْلَنتُمْ وَمَن یَفْعَلْهُ مِنکُمْ فَقَدْ ضَلَّ سَوَاءَ السَّبِیلِ [۳۸۸] .
من به آنچه پنهان مىداشتید و آنچه آشکار کردید داناترم ، و هر کس از شما با دشمنان من رابطه دوستى برقرار کند ، مسلماً از راه راست منحرف شده است .
قُلْ إِن تُخْفُوا مَا فِی صُدُورِکُمْ أَوْ تُبْدُوهُ یَعْلَمهُ اللّهُ وَیَعْلَمُ مَا فِی السَّماواتِ وَمَا فِی الأَرْضِ وَاللّهُ عَلَى کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ [۳۸۹] .
بگو : اگر آنچه [ از نیّتهاى فاسد و افکار باطل ] در سینههاى شماست ، پنهان دارید یا آشکار کنید ، خدا آن را مىداند . و نیز آنچه را در آسمانها و آنچه را در زمین است ، مىداند و خدا بر هر چیز تواناست .
لِلّهِ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَمَا فِی الأَرْضِ وَإِن تُبْدُوا مَا فِی أَنْفُسِکُمْ أَوْ تُخْفُوهُ یُحَاسِبْکُم بِهِ اللّهُ [۳۹۰] .
آنچه در آسمانها و آنچه در زمین است ، فقط در سیطره مالکیّت و فرمانروایى خداست ، و اگر آنچه [ از نیّتهاى فاسد و افکار باطل ]در دل دارید آشکار کنید یا پنهان سازید ، خدا شما را به آن محاسبه مىکند .
علم حضرت حق
در این مسأله که از دیرزمان میدان بحث فلاسفه بزرگ و عارفان عالم و اندیشمندان چیرهدست بوده و هریک به فراخور دانش محدود خود و عقل مدار بسته خویش مطالبى گفتهاند ، لازم بلکه واجب و فریضه است که به کتاب حضرت حق یعنى قرآن مجید و روایات اصیل باب با عظمت توحید مراجعه شود که مراجعه کننده ، در این مسأله از سردرگمى و دچار شدن به تناقض و تفصیل در علم به کلیات و جزئیات ، مصون و محفوظ خواهد ماند .
آنان که معارف را از قرآن و روایات چشیدهاند و با ریاضتهاى شرعى راه را پیمودهاند درباره علم حق تعالى به موجودات و باطن و ظاهر آنان مىگویند :
ذات حضرت احدیت آگاه و عالم به تمام موجودات کلیه و جزئیه و بسیط و مرکب و فلکى و عنصرى و زمانى و دهرى و سرمدى و مجرد و مادى و برزخى است و از احاطه علم او ذرهاى از ذرات «غیب و شهود» و آفرینش خارج نیست .
وَمَا یَعْزُبُ عَن رَبِّکَ مِن مِثْقَالِ ذَرَّةٍ فِی الأَرْضِ وَلاَ فِی السَّماءِ وَلاَ أَصْغَرَ مِن ذلِکَ وَلاَ أَکْبَرَ إِلاَّ فِی کِتَابٍ مُبِینٍ [۳۹۱] .
و به اندازه وزن ذرهاى در زمین و آسمان از پروردگارت پوشیده نیست و نه کوچکتر از آن ذره و نه بزرگتر از آن نیست ، مگر آنکه در کتابى روشن ثبت است .
یَعْلَمُ مَا یَلِجُ فِی الأَرْضِ وَمَا یَخْرُجُ مِنْهَا وَمَا یَنزِلُ مِنَ السَّماءِ وَمَا یَعْرُجُ فِیهَا وَهُوَ مَعَکُمْ أَیْنَ مَا کُنتُمْ [۳۹۲] .
آنچه در زمین فرو مىرود و آنچه از آن بیرون مىآید و آنچه از آسمان نازل مىشود ، و آنچه را در آن بالا مىرود مىداند . و او با شماست هرجا که باشید .
« تفسیر تبیان » ذیل این آیه چنین توضیح داده است :
تمام چیزهایى که در زمین داخل مىشود و در آن پنهان مىگردد مانند حبه و هسته و آنچه که از زمین خارج مىشود از نباتات و حیوانات و جمادات بر ذات اقدس الهى پوشیده نیست و خداوند به همه آنها دانا و خبیر است .
همچنین آنچه که از آسمان فرود مىآید از باران و غیر باران و آنچه که به آسمان بالا مىرود از فرشتگان و اعمال مردم ، خداوند به همه آنها عالم و آگاه است[۳۹۳] .
دستیابى بشر به حقایق علمى
از حضرت سجاد علیهالسلام درباره توحید سؤال شد . در جواب فرمود :
خدا مىدانست که در آخر زمان افراد عالم و مردان دقیق و کنجکاو خواهند آمد ، خداوند قل هو اللّه احد و چند آیه از سوره حدید را تا وَهُوَ عَلِیمٌ بِذَاتِ الصُّدُورِ [۳۹۴] نازل فرمود[۳۹۵] .
جمله وَمَا یَنزِلُ مِنَ السَّماءِ وَمَا یَعْرُجُ فِیهَا [۳۹۶] از سوره حدید ، جزء آیات پیش از عَلِیمٌ بِذَاتِ الصُّدُورِ است که در حدیث حضرت على بن الحسین علیهالسلام آمده است .
اینکه امام سجاد علیهالسلام در فهم این آیه به عمق دانش مردمى در آخر زمان اشاره مىکند شاید ناظر به مطلبى باشد که دنیاى امروز بدان متوجه شده است .
در فیزیک زیستى مىگویند :
هوایى که کره زمین را در بر گرفته و قطر آن در حدود ۸۰۰ کیلومتر است و با سرعت صدهزار کیلومتر در ساعت ، با حرکت زمین حرکت مىکند ، یکى از بزرگ ترین عواملى است که از جهات متعدد حافظ حیات موجودات کره زمین است و یکى از آن جهات سوزاندن و متلاشى کردن سنگهایى است که على الدوام از نقاط دور دست وارد اتمسفر زمین مىشوند .
فرانک آلن استاد فیزیک زیستى مىگوید :
جوى که از گازهاى نگاهبان زندگى بر سطح کره زمین تشکیل شده ، آن اندازه ضخامت و غلظت دارد که بتواند همچون زرهى زمین را از شر مجموعه مرگبار بیست میلیون سنگهاى آسمانى در روز که با سرعتى در حدود پنجاه کیلومتر در ثانیه به آن برخورد مىکنند در امان نگاه دارد .
در اطراف خورشید و زمین ، میلیونها و هزارها میلیون سنگهاى شهابى وجود دارد که به دور خورشید مانند زمین مىگردند و چون سرد و منجمد هستند ، فقط در نور خورشید مىدرخشند ، ولى چون کوچک هستند مقدار نور منعکس آفتاب کافى نیست که ما آنها را ببینیم .
زمین به علت قوه جاذبهاى که دارد هر روز میلیون ها از این سنگهاى سماوى را که به دور خورشید مىگردند ، جذب مىکند ، بدین ترتیب که آنها را به طرفى کشیده و مجذوب خود مىسازد .
سرعت این سنگها به قدرى زیاد است که گاهى تا هفتاد کیلومتر در ثانیه مىرسد و به علت همین سرعت پس از برخورد با هوا ، نه تنها داغ بلکه از حرارت سفید مىشوند ، به این جهت است که ما آنها را گلولههاى آتشین مىبینیم .
امام سجاد علیهالسلام در زمینه سؤال توحید ، به آیات اوّل سوره حدید اشاره کرده و از مردم نکته سنج و عمیق دوره آخر زمان نام برده است .
این آیات ، حاوى نکات بزرگ کتاب آفرینش است ، در این آیات از خلقت کیهان ، از موجودات ارضى و سماوى ، از زندگى و مرگ از آغاز و انجام ، از ظاهر و باطن ، از واردات و صادرات زمین و خلاصه از مطالبى سخن گفته که هریک از آنها ، در دنیاى کنونى به عناوین :
کیهانشناسى ، زمینشناسى ، گیاهشناسى ، حیوانشناسى ، بیوشیمى و بیوفیزیک ، یک موضوع اساسى علمى دانشگاهى است ؛ بسیارى از دانشمندان الهى امروزه با مطالعه و تحقیق در یکى از این مسائل به وجود آفریدگار جهان ایمان آوردهاند .
در این آیات خداوند بزرگ به صفات : حکیم ، حیاتبخش ، مرگآفرین ، توانا ، بینا و دانا یاد شده است ، درباره علم بارى تعالى مىگوید :
یَعْلَمُ مَا یَلِجُ فِی الأَرْضِ وَمَا یَخْرُجُ مِنْهَا وَمَا یَنزِلُ مِنَ السَّماءِ وَمَا یَعْرُجُ فِیهَا [۳۹۷] .
آنچه در زمین فرو مىرود و آنچه از آن بیرون مىآید و آنچه از آسمان نازل مىشود ، و آنچه را در آن بالا مىرود مىداند .
دیروز براى آنچه از آسمان بر زمین نازل مىشود ، به باران و ابرها مثل مىزدند و همان طور که در ادعیه و اخبار آمده است ، خداوند ، به عدد قطرات باران آگاه و عالم است ، ولى امروز با توجه به روایت امام سجاد علیهالسلام و با توضیحى که درباره سنگهاى سماوى و سوختن آنها در جو زمین داده شد ، مىتوان باریدن سنگهاى کیهانى را نیز به عنوان مثال دیگرى براى علم الهى ذکر کرد .
دانشمندان مىگویند :
هر روز در حدود بیست میلیون سنگهاى کوچک و بزرگ از آسمان به زمین نازل مىشود ، بیست میلیون یک عدد تقریبى است ولى خداوند به عدد واقعى آنها عالم و آگاه است .
دانش امروز مىگوید : گاهى سنگهاى بزرگى وارد جو زمین مىشوند که قسمتى از آنها بر اثر برخورد با جو مىسوزد و باقى ماندهاش در خشکى یا دریا فرود مىآید و کسى از عدد آنها و محل فرود آمدن آنها آگاهى ندارد ، ولى خداوند از عدد واقعى و نقطه فرودشان آگاه است . جالب آنکه سنگهاى سوخته به صورت ذرات کوچک خاکستر در جو زمین پراکنده مىشوند ، بعضى از آن ذرات به زمین مىرسند و بعضى هم چنان در جو زمین سرگردان مىمانند ، عدد سرسامآور آن ذرات بر احدى آشکار نیست ، ولى خداوند از عدد آنها نیز آگاه است .
دانش امروز مىگوید :
کره زمین با نیروى جاذبه خود تمام اجسام کوچک و بزرگ را به طرف خود جذب مىکند و با نیروى جاذبه تمام اشیا و ذرات در سطح کره زمین یا در جو آن که میدان جاذبه زمین است نگاهدارى مىشوند ، ولى گاهى اتفاق مىافتد که بر اثر شرایط ناشناخته و وضع و محاذات مخصوصى پارهاى از ذرات از محیط جاذبه زمین فرار مىکنند و راه فضاى بىکران کیهان را در پیش مىگیرند .
با نویدى که حضرت سجاد علیهالسلام داده است امید مىرود در آینده با پیشرفتهاى سریع علمى ، بشر به واقعیتهاى دیگرى پى ببرد و بسیارى از مسائل مجهول و ناشناخته امروز براى مردم فردا معلوم گردد ، در آن موقع دانشمندان الهى جمله :
وَمَا یَنزِلُ مِنَ السَّماءِ وَمَا یَعْرُجُ فِیهَا [۳۹۸] .
آنچه در زمین فرو مىرود و آنچه از آن بیرون مىآید .
را از دیده وسیع ترى خواهند دید و در پیشگاه ذات اقدس الهى با خضوع بیشترى مراتب عبودیت و بندگى خود را ابراز خواهند داشت .
علم خداوند به ساختمان طبیعى انسان درباره علم خداوند به ساختمان طبیعى انسانها و تفاوتهاى گوناگونى که از نظر عقل ، هوش ، حافظه ، اندام ، سرشت و منش دارند و در رحم مادر پایهگذارى مىشود قرآن شریف مىفرماید :
اللَّهُ یَعْلَمُ مَا تَحْمِلُ کُلُّ أُنثَى وَمَا تَغِیضُ الأَرْحَامُ وَمَا تَزْدَادُ وَکُلُّ شَىءٍ عِندَهُ بِمِقْدَارٍ [۳۹۹] .
خدا [ حالات ، صفات و زمان ولادت ]جنینهایى را که هر انسان و حیوان مادهاى آبستن است ، و آنچه را رحمها [ از زمان طبیعى حمل ]مىکاهند و آنچه را مىافزایند ، مىداند و هر چیزى نزد او اندازه معینى دارد .
در کتاب « همبستگى امور »[۴۰۰] مىخوانیم :
به طورى که تحقیقات اخیر دانشمندان اثبات کرده است :
هر سلول جنسى مربوط به انسان بیست و سه کروموزوم دارد و هر کروموزوم داراى قریب یک صد هزار ژن و هر ژن داراى یک مولکول درشت است و هر کدام از این مولکول ها ده هزار پله داشته و هر پله مىتواند یک حالت به خود بگیرد .
پس با این حساب مىتوان گفت که حداکثر صفات و مشخصات ارثى نوع انسان ۰۰۰/۰۰۰/۰۰۰/۲۳=۱۰۰۰۰×۰۰۰/۱۰۰×۲۳ خواهد بود .
این عدد فقط مربوط به مسأله کروموزوم است ، تعداد سلولها و کلیه امورى که حیات انسان بر آن استوار است اعم از امور ظاهرى که تشکیلدهنده آنها اتمها است و امور باطنى را در نظر بگیرید ببینید چه عدد مىشود . عددى که هیچ ماشینى و ملتى و جمعیتى و حتى تمام انسان هاى ادوار تاریخ و تمام ملائکه از احصاى آن عاجزند ، ولى براى حضرت حق تمام واقعیتهاى با وزن و جرم و عدد کاملاً روشن است .
مگر دنیاى اتمها کم دنیایى است ، دنیاى اتمها از بهتآورترین دنیاهایى است که بشر در صحنه عناصر و اجزاى ذره بینى عالم دیده است .
در کتاب «از اتم تا ستاره» از قول مؤلف ـ که از دانشمندان به نام این علم است ـ مىخوانیم :
خیال مىکنم درباره بزرگى این اتمها فکر مىکنید ، اگر به شما بگویم که اتم همچون چیزى است که قطر آن نزدیک دو میلیونیم میلىمتر است ، شاید از این بیان زیاد به حقیقت اندازه آن پى نبرید .
به همین جهت به ذکر مثالى مىپردازم ، به سکه یک ریالى توجه کنید و بدانید که در کلفتى آن مىتوان ده میلیون اتم را روى یکدیگر قرار داد ، در یک انگشتانه پر از هوا بیست و پنج میلیارد میلیارد اتم وجود دارد .
من راجع به میلیارد با شما سخن مىگویم و مىترسم که به عظمت این عدد متوجه نباشید .
فرض کنید که در سال اوّل میلاد مسیح نیاکان شما ثروتى قارونى معادل بیست و پنج میلیارد میلیارد فرانک دارا بودهاند و نیز فرض کنید در خرج کردن این دارایى گشادبازى شده و در هر ثانیه چهارصد و هشت میلیون از آن به مصرف رسیده باشد با همه این احوال این ثروت شصت و یکسال دیگر تمام خواهد شد .
اگر بیست و پنج میلیارد میلیارد اتم را پهلوى یکدیگر قرار دهیم ، زنجیرى ساخته مىشود که مىتواند شصت بار دور کره زمین بپیچد !!
حالا خوب درک مىکنید که اشیایى به این اندازه کوچک را هرگز نمىتوان زیر قوىترین ذرهبینها تماشا کرد .
با ریزبینهاى خیلى قوى که اکنون داریم نمىتوانیم چیزهاى دقیقتر از ۲ ده هزارم میلىمتر را ببینیم و این دو ده هزارم میلىمتر نسبت به یک اتم همچون موجود غولآسایى جلوه مىکند !!
شما حساب کنید که تمام عوالم ظاهر از اتم تشکیل شده و عدد آنها چه اندازه است ؟ قرآن مجید مىگوید . به تمام این اعداد و ارقام فقط خداوند عزیز آگاه و بینا و عالم است .
إِنَّهُ بِکُلِّ شَیْءٍ عَلِیمٌ [۴۰۱] .
یقیناً او به همه چیز داناست .
این شیئى که اسمش بسیار عظیم است ، خود بس خرد مىباشد ، در هواى گرم اگر لیوان آبى به دست بگیرید چقدر اتم در این لیوان است ؟
جواب این سؤال تقریبا عددى است مساوى با یک و در برابر او بیست و چهار صفر !!
این عدد براى هیچ کس معناى صحیحى ندارد ، براى روشنتر شدن مسأله اینطور باید گفت : به فرض چند صد میلیون از اتمى که در لیوان است بگیرید و آن را روى مربعى که دو و نیم سانتىمتر مربع مساحت دارد قرار دهید ، این کار را تکرار کنید ، چندین بار صدها میلیون اتم را از لیوان گرفته و روى یک مربع دیگر به همین اندازه قرار دهید تا لیوان خالى شود . به زودى خواهید دانست که به این ترتیب با اتمهاى محتوى یک لیوان کلیه سطح زمین را پوشانیدهاید !!
آن وقت حساب کنید چه اندازه آب در عالم است و چقدر موجود که وجود همه آنها از اتم مرکب است در صفحه هستى است ، عدد این اتمها را خیلى راحت و آسان خداوند بزرگ مىداند آن هم به علم تفصیلى نه اجمالى !
بحث در علم اللّه فقط در اعداد و اوزان نیست ، بلکه پروردگار بزرگ به همه چیز با تمام خصوصیاتش به طور تفصیل آگاه و بینا است .
گوشهاى دیگر از علم حق در آیات و روایات
قرآن درباره علم حق در آیات متعددى مسائل مهمى را طرح مىکند ، از جمله مىفرماید :
إِنَّ اللَّهَ عِندَهُ عِلْمُ السَّاعَةِ وَیُنَزِّلُ الْغَیْثَ وَیَعْلَمُ مَا فِی الأَرْحَامِ [۴۰۲] .
یقیناً خداست که دانش قیامت فقط نزد اوست ، و [ تنها او ] باران را نازل مىکند ، و [ اوضاع و احوال ] آنچه را در رحمهاست مىداند .
درباره علم خداوند به تمام اعمال خوب و بد و کارهاى روا و نارواى مردم قرآن شریف مىگوید :
إِنَّ اللَّهَ عَلِیمٌ بِمَا یَصْنَعُونَ [۴۰۳] .
بىتردید خدا به آنچه انجام مىدهند داناست .
درباره علم پروردگار به سرائر و ضمائر مردم و این که خداوند از نیّات و افکار آنان آگاه است در قرآن مجید آیات متعددى آمده است :
یَعْلَمُ خَائِنَةَ الأَعْیُنِ وَمَا تُخْفِی الصُّدُورُ [۴۰۴] .
[ او ] چشمهایى را که به خیانت [ به نامحرمان ]مىنگرد و آنچه را سینهها پنهان مىدارند ، مىداند .
راوى حدیث از حضرت صادق علیهالسلام معنى « خائنة الاعین » را پرسید . حضرت در پاسخ فرمود :
آیا ندیدهاى که گاهى انسان چیزى را به طورى نگاه مىکند که گویى آن را نمىبیند ، این خائنه اعین است[۴۰۵] .
محمد بن مسلم از امام صادق علیهالسلام معنى آیه یَعْلَمُ السِّرَّ وَأَخْفى [۴۰۶] را پرسید ، حضرت فرمود :
سر آن چیزى است که در ضمیرت وجود دارد و آن را پنهان نگاه مىدارى و اخفى آن چیزى است که زمانى به دلت خطور کرده ، آن گاه آن را فراموش کردهاى[۴۰۷] !
شما اگر بخواهید به علم حضرت او آگاه شوید ، ابتدا باید به قسمتى از هویت و هستى موجودات واقف گردید و دنیاى اعجابانگیز بعضى از مخلوقات را دقت کنید ، سپس آن ها را نمونه کل هستى گرفته و با نظر به هستى و اینکه وسعت آن را تا قیامت و بعد از آن کسى آگاه نمىشود به دورنمایى بسیار دور از علم حق به موجودات آگاه شوید !!
عَنْ سُلَیْمانِ بْنِ سُفْیانِ ، قالَ : حَدَّثَنی أَبُوعَلیِّ الْقَصَّابِ قالَ : کُنْتُ عِنْدَ أَبی عَبْدِاللّهِ علیهالسلام فَقُلْتُ : أَلْحَمْدُ لِلّهِ مُنْتَهى عِلْمِهِ فَقالَ : لا تَقُلْ ذالِکَ فَإِنَّهُ لَیْسَ لِعِلْمِهِ مُنْتَهى[۴۰۸] .
سلیمان بن سفیان مىگوید : ابو على قصاب گفت : در محضر حضرت صادق علیهالسلام بودم ، پس گفتم : حمد خداى را به منتهاى علمش . حضرت فرمود : اینگونه مگو ؛ زیرا براى علم او نقطه منتها نیست .
امام صادق علیهالسلام بنابر نقل صدوق در کتاب «التوحید» مىفرماید :
خداوند به تمام کائنات قبل از آفرینش آسمان ها و زمین آگاه بود[۴۰۹] .
براى درک صفات حق به خصوص علم ، قدرت و اراده ، قبل از رجوع به کتب فلسفى ، ضرورى است به قرآن مجید و روایات اصیل اسلامى مراجعه کرد ، آن گاه براى پى بردن به نقص و عیب کلام بعضى از فلاسفه در صفات حضرت حق به کتب فلسفه مراجعه نمود .
براى درک اینگونه مسائل به نحو تفصیل به حکیمان و فیلسوفانى مراجعه کنید که تشنگى علمى خویش را از چشمه پر برکت علم انبیا و امامان علیهمالسلام سیراب کردهاند .
این بزرگواران آنچه در کتب خود آوردهاند ، نتیجه زحمات و کوشش آنان ، در آیات قرآن و روایات و آیات آفاق و انفس است .
در هر حال به فرموده حضرت صادق علیهالسلام اسرار خود را به جناب او از باب عجز و شکستگى عرضه بدار و به یقین و حقیقت بدان که بر حضرت او چیزى از آشکار و نهان پنهان نیست .
او در عین اینکه واقف به اسرار و تمام اوضاع کیفى و کمى موجودات است ، ولى علاقه دارد ، عبد در پیشگاهش به تضرع و زارى برخیزد و ملتمسانه به دربارش اشک بریزد و با زبان سرّ ، حال دل و روح خویش را به مولایش عرضه بدارد .
چنانچه به مسأله دعا در قرآن اشاره رفته و از بندگانش مىخواهد به درگاهش بنالند و در حال دعا و زارى و توبه و انابه باشند .
پی نوشتها :
[۳۸۳] ـ آل عمران ۳ : ۵ .
[۳۸۴] ـ ابراهیم ۱۴ : ۳۸ .
[۳۸۵] ـ مؤمن ۴۰ : ۱۶ .
[۳۸۶] ـ اعلى ۸۷ : ۷ .
[۳۸۷] ـ فصلت ۴۱ : ۴۰ .
[۳۸۸] ـ ممتحنه ۶۰ : ۱ .
[۳۸۹] ـ آل عمران (۳) : ۲۹ .
[۳۹۰] ـ بقره ۲ : ۲۸۴ .
[۳۹۱] ـ یونس ۱۰ : ۶۱ .
[۳۹۲] ـ حدید ۵۷ : ۴ .
[۳۹۳] ـ التبیان : ۹/۵۱۹ ـ ۵۲۰ ، ذیل آیه ۴ سوره حدید .
[۳۹۴] ـ حدید ۵۷ : ۶ .
[۳۹۵] ـ الکافى : ۱/۹۱ ، باب النسبة ، حدیث ۳ ؛ التوحید ، صدوق : ۲۸۳ ، باب ۴۰ ، حدیث ۲ ؛ بحار الأنوار : ۳/۲۶۳ ، باب ۹ ، حدیث ۲۱ .
[۳۹۶] ـ حدید ۵۷ : ۴ .
[۳۹۷] ـ حدید ۵۷ : ۴ .
[۳۹۸] ـ حدید ۵۷ : ۴ .
[۳۹۹] ـ رعد ۱۳ : ۸ .
[۴۰۰] ـ همبستگى امور : ۱۱۹ .
[۴۰۱] ـ شورى ۴۲ : ۱۲ .
[۴۰۲] ـ لقمان ۳۱ : ۳۴ .
[۴۰۳] ـ فاطر ۳۵ : ۸ .
[۴۰۴] ـ غافر ۴۰ : ۱۹ .
[۴۰۵] ـ معانى الأخبار : ۱۴۷ ، باب معنى خائنة الأعین ، حدیث ۱ ؛ بحار الأنوار : ۴/۸۰ ، باب ۲ ، حدیث ۴ .
[۴۰۶] ـ طه ۲۰ : ۷ .
[۴۰۷] ـ معانى الأخبار : ۱۴۳ ، باب معنى السر وأخفى ، حدیث ۱ ؛ بحار الأنوار : ۴/۷۹ ، باب ۲ ، حدیث ۲ .
[۴۰۸] ـ التوحید ، صدوق : ۱۳۴ ، باب ۱۰ ، حدیث ۱ ؛ وسائل الشیعة : ۷/۱۳۷ ، باب ۵۸ ، حدیث ۸۹۳۸ ؛ بحار الأنوار : ۴/۸۳ ، باب ۲ ، حدیث ۱۱ .
[۴۰۹] ـ التوحید ، صدوق : ۱۳۵ ، باب ۱۰ ، حدیث ۵ ؛ بحار الأنوار : ۴/۸۴ ، باب ۲ ، حدیث ۱۴ .
آقا مطلبتون رو تو بالاترین خوندم. واقعا حرف دلم بود! یعنی من خیلی احساس ظلم می کنم که می بینم دخترها تو خیابون ها به شکل های شدیدا تحریک آمیزی راه میرن و ما هم که عطش جنسی گاهی مارو مجبور به کارهایی می کنه که دست خودمون نیست و بعدش به خاطر این مجازات میشیم و حتی اگه به دخترها دو ثانیه بیشتر نگاه هم بکنیم مردم شروع می کنن به خم کردن ابرو و ... . هم عذاب محدودیت و برای بعضی ها هم مجازات و عذابی که فردی برای رفع نیازش باید بکشه. برای دخترها این مسئله اصلا مهم نیست چون جایگاه اونا با این کار بالاتر میره و بیشترشون حتی گرایشی هم به پسرها نشون نمیدن اما کار ما پسرها سخته. من دچار گرایش فوت فتیشی هستم و این به کلی زندگیم رو دچار اختلال کرده و حتی هفته ها دم کنکور نمی تونم با آسایش درس بخونم و هی ذهنم خیالات جنسی تولید می کنه. من هم معتقدم که محدودیت عامل همه ی این انحرافاته. اصلا ازدواج در 40 سالگی به چه درد آدم میخوره؟! اگه حتی ازدواج موقت هم در ایران دید خوبی داشت باز بسیاری از مشکلات حل میشد. زن پرستی هم که امروزه بیش از آنچه تصور می کنن رایجه باعث شده که مرد به خاطر رفع نیاز جنسیش زندگیش رو در اختیار زن بذاره و زن های امروزی خیلی انتظارات دارند. ببخشید طومار نوشتم اما می خواستم بهتون یکم از وضع کسایی که وقعا گرفتار محدودیت اند بگم که کسی حقوقشون رو حق نمیدونه.
پاسخحذف